درگذشت امامعلی حبیبی، اسطوره کشتی و اولین طلایی المپیک ایران
وداع با ببر مازندران، اسطوره‌ای که نام ایران را جاودانه کرد
امامعلی حبیبی، قهرمان نامدار کشتی آزاد ایران و دارنده اولین مدال طلای المپیک کشور، در ۹۴ سالگی درگذشت. این پیشکسوت پرافتخار که به «ببر مازندران» شهرت داشت، با فنون منحصربه‌فرد خود تاریخ‌ساز شد.
به گزارش دید سه، امامعلی حبیبی، نامی که با افتخار و غرور در تاریخ ورزش ایران حک شده، در سن ۹۴ سالگی چشم از جهان فروبست. او که به «ببر مازندران» شهرت داشت، نه‌تنها اولین مدال طلای المپیک را برای ایران به ارمغان آورد، بلکه با سبک کشتی تهاجمی و فنون خلاقانه‌اش، الگویی برای نسل‌های بعدی شد. در ادامه مروری خواهیم داشت بر زندگی، افتخارات و میراث این پهلوان بزرگ.
زندگی‌نامه؛ از درزی‌کلا تا قله‌های جهانی
کودکی و آغاز مسیر
امامعلی حبیبی گودرزی ۵ خرداد ۱۳۱۰ در روستای درزی‌کلای بابل به دنیا آمد. او چهارمین و آخرین فرزند برارجان حبیبی بود. در شش‌سالگی به مکتب‌خانه رفت و زیر نظر ننه بیگم، قرآن و علوم دینی آموخت. اما مرگ پدر در سن دوازده‌سالگی، زندگی او را به‌کلی تغییر داد. فقدان پدر اثر عمیقی بر روح حساس او گذاشت. حبیبی به قائمشهر مهاجرت کرد و در یک مغازه آهنگری با دستمزد روزانه ۵ ریال مشغول به کار شد. سپس در کارخانه نساجی قائمشهر استخدام شد و در باشگاه همین کارخانه، زیر نظر اسکندر متولی، کشتی را آغاز کرد.
ورود به دنیای کشتی
حبیبی در کشتی محلی مازندران (لوچو) استعداد خود را نشان داد. در سال ۱۳۳۲ در مسابقات قهرمانی کشور در اصفهان شرکت کرد و در رده چهارم قرار گرفت. اما نقطه عطف زندگی‌اش، مسابقات انتخابی المپیک ۱۹۵۶ ملبورن بود. او در این رقابت‌ها جهانبخت توفیق، قهرمان نامدار آن زمان را با فن «یک دست و یک پا» در کمتر از دو دقیقه شکست داد و بلیت ملبورن را به دست آورد.
افتخارات ورزشی؛ ببر مازندران بر قله جهان
طلای المپیک ۱۹۵۶ ملبورن
امامعلی حبیبی در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن، در وزن ۶۷ کیلوگرم، تاریخ‌ساز شد. او در این رقابت‌ها با ۱۹ کشتی‌گیر قدرتمند از جمله اوله اندربرگ سوئدی، تومی ایوانز آمریکایی و علیم‌بیگ بستایف از شوروی روبه‌رو شد. کمتر کسی به موفقیت این کشتی‌گیر گمنام ایرانی امید داشت، اما حبیبی با سرعت و جسارت بی‌نظیرش همه را شگفت‌زده کرد.
او در دور اول اندربرگ، قهرمان المپیک و جهان، را در ۴ دقیقه و ۴۵ ثانیه ضربه فنی کرد. سپس گیولا توث از مجارستان، روژه بیله از فرانسه، گاریبالدو نیتزولا از ایتالیا و شیگرو کاساهارا از ژاپن را با امتیاز شکست داد. در فینال، حبیبی با پیروزی بر بستایف، مدال طلای المپیک را کسب کرد و نام خود را به‌عنوان اولین ایرانی طلایی المپیک جاودانه ساخت.
المپیک ۱۹۶۰ رم
حبیبی در المپیک ۱۹۶۰ رم در وزن ۷۳ کیلوگرم شرکت کرد. او با پیروزی‌های پیاپی مقابل چون یونگ چون از کره جنوبی، اکسه کارلسون از سوئد، محمد بشیر از پاکستان و گائتانو دِواسکولی از ایتالیا، در آستانه کسب دومین مدال طلای المپیک بود. اما در دور نهایی، داگلاس بلوباخ آمریکایی با اجرای فن رکبی او را غافلگیر کرد و حبیبی با یک شکست غیرمنتظره، به‌طور مشترک با کشتی‌گیران ژاپن و ایتالیا در رتبه چهارم قرار گرفت.
قهرمانی‌های جهانی، آسیایی و ملی
حبیبی در مسابقات جهانی ۱۹۵۹ تهران، ۱۹۶۱ یوکوهاما و ۱۹۶۲ تولیدو به مدال طلا دست یافت. در یوکوهاما، او همه حریفانش را ضربه فنی کرد و به‌عنوان ستاره مسابقات شناخته شد. کریستالی ویژه به او اهدا شد که به‌عنوان یادگاری ارزشمند حفظ کرده بود. او همچنین در بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو مدال طلا گرفت و پنج بار (۱۳۳۲، ۱۳۳۷، ۱۳۳۸، ۱۳۳۹ و ۱۳۴۰) قهرمان ایران شد.
سبک کشتی و لقب ببر مازندران
حبیبی به دلیل سرعت و تکنیک‌های منحصربه‌فردش به «سریع‌ترین کشتی‌گیر جهان» معروف بود. فنون «یک دست و یک پا» و «سر و ته یکی» او شهرت جهانی داشت. او در خاطره‌ای درباره کسب لقبش می‌گوید: «یادم هست داور وسط‌مان آقای سعدیان بود. سالن مملو از جمعیت بود و همه بچه تهران بودند. مرحوم توفیق قهرمان دنیا بود و محبوب جمعیت. من هم یک جوان گمنام. وقتی داور سوت شروع مسابقه را زد ظرف مدت یک دقیقه و ده ثانیه توفیق را ضربه فنی کردم. سعدیان داور وسط گفت ولش کن. من گفتم تا دیگر داوران نیایند من گردنش را ول نمی‌کنم چون ممکن است شما دوباره پشیمان شوید و بخواهید کشتی مجدد بگذارید. در همان لحظه در بین جمعیت یک نفر مازندرانی با صدای بلند فریاد زد، زنده باد ببر مازندران و از آنجا این لقب به من داده شد.»
از سیاست تا سینما (فعالیت‌های غیر ورزشی)
حضور در مجلس شورای ملی
حبیبی پس از بازنشستگی از کشتی، در سال ۱۳۴۲ کاندیدای مجلس شورای ملی از حوزه بابل شد و با ۳۵ هزار رأی به مجلس راه یافت. او درباره این تجربه می‌گوید: «در آن رأی‌گیری سی‌وپنج هزار رأی آوردم که خیلی هم بود. علتش این بود که مردم به‌خاطر ورزش به من رأی دادند. خوب من هم در زمانی که در مجلس بودم سعی کردم برای ورزش هم مفید باشم. در آن سال‌ها ایران میزبان بازی‌های آسیایی تهران بود و همین استادیوم آزادی در زمان ما بودجه‌اش تصویب شد.» او در دوران نمایندگی، خدماتی مانند آسفالت خیابان‌های بابل، لوله‌کشی آب شرب و ساخت پل حبیبی را برای منطقه‌اش به ارمغان آورد.
نقش‌آفرینی در سینما
حبیبی در چهار فیلم سینمایی ایفای نقش کرد که مهم‌ترین آن‌ها «ببر مازندران» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان بود. او همچنین در فیلم‌های «جهنم سفید»، «آدم و حوا» و «رام کردن مرد وحشی» حضور یافت. هرچند کارنامه سینمایی او چندان موفق نبود، اما این تجربه نشان‌دهنده شخصیت چندبعدی او بود.
میراث و تأثیرگذاری
تالار مشاهیر و جام حبیبی
در سال ۲۰۰۷، نام حبیبی در تالار مشاهیر فدراسیون جهانی کشتی (FILA) ثبت شد. از سال ۲۰۱۰، جام بین‌المللی معتبری به نام او و عبدالله موحد در مازندران برگزار می‌شود. نام‌گذاری و برگزاری این جام یادآور تأثیر عمیق حبیبی بر کشتی ایران و جهان است.
الگویی برای نسل‌ها
امامعلی حبیبی به‌عنوان یک قهرمان، و نماد تلاش و پشتکار شناخته می‌شود. او از روستایی کوچک در مازندران به قله‌های جهانی رسید و با شخصیت مردمی‌اش، الهام‌بخش نسل‌های بعدی شد. بسیاری از کشتی‌گیران و مربیان، او را الگوی خود می‌دانند.
درگذشت امامعلی حبیبی، ضایعه‌ای بزرگ برای ورزش ایران است. او که با لقب «ببر مازندران» شناخته می‌شد، با کسب اولین مدال طلای المپیک ایران، راه را برای موفقیت‌های بعدی هموار کرد. حبیبی تنها یک ورزشکار نبود؛ او با حضور در سیاست، سینما و خدمت به مردم، شخصیتی چندوجهی از خود به یادگار گذاشت. نام او برای همیشه در تاریخ ورزش و فرهنگ ایران زنده خواهد ماند.
روحش شاد و یادش گرامی.
/ پایان یادداشت
روحش شاد