فیلم «علت مرگ: نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار به‌عنوان نماینده رسمی ایران در اسکار ۲۰۲۶ انتخاب شد.
به گزارش دید ۳ به نقل از روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی، فیلم سینمایی «علت مرگ: نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار به‌عنوان نماینده رسمی ایران برای رقابت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۶ انتخاب شد. این تصمیم که با اتفاق آرا توسط هیئت انتخاب گرفته شد، در حالی اعلام شد که بسیاری از اهالی سینما منتظر انتخاب فیلم‌هایی مانند «پیرپسر» و «زن و بچه» بودند. این انتخاب، بحث‌های گسترده‌ای در فضای سینمایی ایران به راه انداخته است.
فیلم «علت مرگ: نامعلوم»، یک درام اجتماعی-جاده‌ای، داستان هفت مسافر را روایت می‌کند که با مرگ ناگهانی یکی از آن‌ها در مسیر شهداد به کرمان، درگیر چالش‌های اخلاقی و اقتصادی می‌شوند. این اثر، با وجود توقیف سه‌ساله، حالا فرصتی برای درخشش در صحنه جهانی یافته است.
سینمای ایران و اسکار
سینمای ایران سابقه‌ی خوبی در جوایز اسکار دارد. از ۳۱ فیلم ایرانی معرفی شده به آکادمی اسکار، دو اثر «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی موفق شده‌اند جایزه بهترین فیلم بین‌المللی را کسب کنند. انتخاب نماینده ایران همواره با چالش‌های نهادی و گاه سیاسی همراه بوده و این‌بار نیز انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» حاشیه‌هایی را به دنبال داشت. این فیلم که سه سال توقیف بود، در دی‌ماه ۱۴۰۳ اکران محدودی داشت و حالا به‌عنوان نماینده ایران راهی اسکار می‌شود.
هیئت انتخاب متشکل از چهره‌هایی چون پانته‌آ پناهی‌ها، ابوالحسن داودی، مصطفی کیایی و محمدرضا دلپاک (عضو آکادمی اسکار) پس از بررسی ۸۴ اثر واجد شرایط، پنج فیلم را به‌عنوان نامزد نهایی انتخاب کرد:
- علت مرگ: نامعلوم (کارگردان: علی زرنگار)
- پیرپسر (کارگردان: اکتای براهنی)
- زن و بچه (کارگردان: سعید روستایی)
- زیبا صدایم کن (کارگردان: رسول صدرعاملی)
- رها (کارگردان: حسام فرهمند)
در نهایت، «علت مرگ: نامعلوم» با اکثریت آرا برگزیده شد. این تصمیم بسیاری از اهالی سینما را غافلگیر کرد. گمانه‌زنی‌ها حول دو فیلم «پیرپسر» و «زن و بچه» متمرکز بود.
به گفته علی زرنگار، کارگردان فیلم، «فیلم اجتماعی باید انعکاسی از وضعیت جامعه باشد». این اثر در جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای ۲۰۲۳ نمایش داده شد و نقدهای مثبتی به دلیل روایت واقع‌گرایانه و کارگردانی دقیق دریافت کرد. با این حال، برخی منتقدان انتخاب این فیلم را محافظه‌کارانه و به‌دور از ریسک می‌دانند و معتقدند هیئت انتخاب برای اجتناب از حاشیه، گزینه‌ای ایمن را برگزیده است.
اسامی اعضای هیأت انتخاب
پانته‌آ پناهی‌ها (بازیگر)، آزاده موسوی (مستندساز)، ابوالحسن داودی (کارگردان)، فرهاد توحیدی (فیلمنامه‌نویس)، هومن بهمنش (مدیر فیلمبرداری)، محمدرضا دلپاک (طراح صدا و عضو آکادمی اسکار)، مصطفی کیایی (کارگردان)، علی دهکردی (بازیگر) و محمدرضا تشکری (دبیر کمیته و معاون بین‌الملل و پخش کننده بین‌المللی) اعضای ۹ نفره هیأت انتخاب نماینده سینمای ایران برای حضور آکادمی اسکار ۲۰۲۶ را تشکیل می‌دادند.
خلاصه داستان «علت مرگ: نامعلوم»
فیلم “علت مرگ: نامعلوم” داستان هفت مسافر را روایت می‌کند که پیش از طلوع آفتاب، با یک ون قدیمی از شهداد به سمت کرمان حرکت می‌کنند. مرگ ناگهانی یکی از مسافران، که حامل مبلغ قابل‌توجهی دلار است، ماجرا را پیچیده می‌کند. مسافران در مواجهه با این موقعیت، با تعارضات اخلاقی و اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. فیلم با فضایی سنگین و دلهره‌آور، مخاطب را به تأمل در انتخاب‌های انسانی وامی‌دارد. به گفته منتقدان، شباهت‌هایی به رمان «کوری» اثر ژوزه ساراماگو در این فیلم دیده می‌شود، جایی که شخصیت‌ها در موقعیت‌های دشوار، چهره واقعی خود را نشان می‌دهند.
انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» به‌عنوان نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۶، نشان‌دهنده توجه به سینمای اجتماعی با روایتی جهانی است. این فیلم، با نمایش تضادهای اخلاقی در بستر جامعه ایران، می‌تواند نماینده‌ای شایسته برای معرفی فرهنگ و دغدغه‌های ایرانی به جهان باشد
فیلم‌های رقیب در مسیر اسکار ۲۰۲۶
رقابت میان فیلم‌های منتخب اسکار ۲۰۲۶ نشان‌دهنده تنوع و پویایی سینمای ایران است. هرچند «علت مرگ: نامعلوم» انتخاب شد، اما آثار دیگر نیز ظرفیت‌های بالایی برای معرفی سینمای ایران به جهان داشتند.
۴ فیلم دیگر منتخب هیات داوران:
- پیرپسر (اثر اکتای براهنی): این فیلم با روایتی متفاوت و حضور در جشنواره‌های بین‌المللی، از شانس‌های اصلی محسوب می‌شد. حامد بهداد در مراسم روز سینما از این فیلم حمایت کرد و بسیاری آن را گزینه‌ای مناسب برای اسکار می‌دانستند.
- زن و بچه (اثر سعید روستایی): اثری اجتماعی با استقبال گسترده مردمی و فروش بالا، که انتظار می‌رفت به دلیل جذابیت جهانی‌اش انتخاب شود.
- زیبا صدایم کن (اثر رسول صدرعاملی): فیلمی با مضمون اجتماعی و عاطفی که در گمانه‌زنی‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفت.
- رها (اثر حسام فرهمند): اثری کمتر شناخته‌شده که به فهرست نهایی راه یافت، اما اطلاعات کمی درباره آن در دسترس است.
حاشیه‌ها و واکنش‌ها
انتخاب این فیلم با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. برخی کاربران در فضای مجازی آن را اثری خوش‌ساخت و تأثیرگذار توصیف کردند: «یکی از بهترین فیلم‌های چند دهه اخیر». اما برخی دیگر معتقد بودند که انتخاب «پیرپسر» یا «زن و بچه» می‌توانست شانس موفقیت بیشتری داشته باشد. یکی از کاربران نوشت: «لجبازی با فیلمی که پرفروش‌ترین فیلم اجتماعی تاریخ سینماست، عجیب است». همچنین، اظهارات پیمان جبلی، رئیس صداوسیما، مبنی بر لزوم بازتاب سبک زندگی ایرانی-اسلامی، شائبه دخالت‌های غیرهنری در این انتخاب را تقویت کرد.
انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» به‌عنوان نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۶، با وجود حاشیه‌ها، فرصتی برای نمایش توانمندی سینمای اجتماعی ایران در سطح جهانی است. این فیلم با روایتی عمیق و بازی‌های قوی، می‌تواند توجه مخاطبان بین‌المللی را جلب کند. با این حال، بحث‌ها درباره محافظه‌کارانه بودن این انتخاب، نشان‌دهنده نیاز به شفافیت بیشتر در فرآیند تصمیم‌گیری است.
سینمای ایران با «علت مرگ: نامعلوم» بار دیگر در مسیر جهانی‌سازی گام برمی‌دارد. این انتخاب، نه‌تنها نمایانگر عمق سینمای اجتماعی ایران است، بلکه فرصتی برای بازتاب چالش‌های انسانی در بستری جهانی فراهم می‌کند.
/ پایان یادداشت
