پلاستیک همه‌جا هست؛ در خیابان‌های شهر، در دل اقیانوس‌ها، در خاک، در غذای روزمره‌مان و حتی در بدن‌مان به شکل ریزپلاستیک‌ها! این واقعیت تلخ نشان می‌دهد که آلودگی پلاستیکی دیگر یک چالش زیست‌محیطی ساده نیست، بلکه به بحرانی جهانی، انسانی و بین‌نسلی تبدیل شده است.
«روز جهانی محیط زیست ۲۰۲۵» با شعار «مقابله با آلودگی پلاستیکی» ما را فرا می‌خواند تا به جای انفعال و تماشای تخریب زمین، وارد گود شویم؛ نه‌فقط به‌عنوان مصرف‌کننده، بلکه در قامت «عامل تغییر».
چرا آلودگی پلاستیکی یک بحران جهانی است؟
طبق گزارش‌های علمی سازمان ملل، سالانه بیش از «۴۰۰ میلیون تُن پلاستیک» در جهان تولید می‌شود که حدود نیمی از آن تنها یک‌بار استفاده شده و دور ریخته می‌شود. بدتر از آن، فقط کمتر از ۱۰٪ این پلاستیک‌ها بازیافت می‌شوند، و مابقی وارد طبیعت، رودخانه‌ها، دریاها و حتی زنجیره غذایی انسان می‌شوند.
امروزه ریزپلاستیک‌ها (ذرات بسیار ریز پلاستیکی که از تخریب پلاستیک‌های بزرگ‌تر یا لوازم بهداشتی و صنعتی ایجاد می‌شوند) در منابع آب، مواد غذایی و حتی خون انسان یافت شده‌اند.
تلاش جهانی؛ از ژجو (کره جنوبی) تا ژنو (سوئیس)
روز جهانی محیط زیست امسال، به‌طور رسمی توسط کره جنوبی میزبانی شد. مراسم اصلی در استان «جِجو» برگزار شد و فرصتی جهانی برای الهام گرفتن از راه‌حل‌های طبیعی و ابتکارات موفق جهانی در زمینه کاهش آلودگی پلاستیکی ایجاد شد.
نکته دیگر این‌که این مراسم دقیقاً دو ماه پیش از دور جدید مذاکرات جهانی برای تدوین معاهده‌ای بین‌المللی در زمینه پایان دادن به آلودگی پلاستیکی برگزار شد؛ مذاکراتی که قرار است در ماه اوت ۲۰۲۵ در ژنو پیگیری شود.
راهکارهای عملی برای تحقق تغییر پایدار
مقابله با آلودگی پلاستیکی، یک حرکت فردی ساده نیست. این چالش نیازمند تغییری سیستماتیک در شیوه‌های تولید، مصرف و دفع مواد پلاستیکی است. از همین رو، سازمان ملل متحد در کمپین امسال بر ۴ بخش کلیدی تمرکز دارد:
- مصرف‌کنندگان و عموم مردم: کاهش مصرف پلاستیک یک‌بارمصرف، استفاده از کیسه‌ها و ظروف چندبارمصرف، تفکیک زباله‌ها.
- سازمان‌ها و صنایع: طراحی بسته‌بندی‌های دوست‌دار محیط زیست، ارتقاء رویه‌های بازیافت، بهینه‌سازی زنجیره تأمین.
- دولت‌ها: سیاست‌گذاری شفاف، ممنوعیت پلاستیک‌های غیرضروری، حمایت از نوآوری‌های سبز.
- آموزش و فرهنگ‌سازی: ایجاد آگاهی عمومی، برنامه‌های آموزشی، سرمایه‌گذاری در علم و نوآوری.
کمپین جهانی روز محیط زیست ۲۰۲۵
سازمان ملل امسال از همه دعوت کرده تا فعالیت‌های عملیاتی و تبلیغاتی خود در روز محیط زیست را ثبت کنند و تجربه‌هایشان را با هشتگ جهانی #BeatPlasticPollution به اشتراک بگذارند. این کار نه‌تنها باعث افزایش دیده‌شدن اقدامات محلی می‌شود، بلکه به ایجاد حس همبستگی جهانی کمک می‌کند.
شما هم می‌توانید با ثبت فعالیت‌ها، کمپین‌ها، کارگاه‌ها، یا حتی یک ابتکار کوچک محلی در این رویداد جهانی نقش داشته باشید. لینک رسمی برای ثبت رویداد:
https://www.worldenvironmentday.global
زمین خانه ماست، پلاستیک دشمن ما
زمان آن فرارسیده که با طبیعت از سر دوستی وارد شویم، از تجربه‌های موفق جهان بیاموزیم و دست در دست هم برای آینده‌ای پاک تلاش کنیم. مقابله با آلودگی پلاستیکی نه‌فقط یک مسئولیت محیط‌زیستی، که یک وظیفه انسانی در قبال نسل‌های بعدی است.
/ آیدین شیرگو
